Wat is er aan de hand?
Afgelopen dagen is de prijs van de VVO’s fors gestegen. We krijgen er veel telefoon over. De reacties lopen nogal uiteen, soms gewoon nieuwsgierigheid, soms verontwaardiging of verbazing. Wat is er aan de hand in de VVO-markt en wat speelt er precies? In dit artikel proberen we een beetje inzicht te geven in de VVO markt
De markt heel kort:
- Dit gehele jaar waren de prijzen nog nooit zo laag, vooral door concurrentie van handelaren op Fosfaat.nu.
- Door lage prijzen loont het minder goed om VVO’s te maken.
- Veehouders stellen afzet van mest uit omdat de prijzen zakken
- Er is minder dikke fractie beschikbaar omdat er minder (mobiel) gedecanteerd wordt
- Door bovenstaande zaken zijn de VVO’s afgelopen week heel krap geworden en is de prijs gestegen.
- Door de stijgende prijs ontstaat er weer nieuw aanbod
- De precieze balans aan het eind van het jaar is heel moeilijk in te schatten. De prijzen kunnen weer terugzakken naar het oude niveau, maar als de krapte aanhoudt kunnen de prijzen ook verder omhoog.
Handelsplatform Fosfaat.nu
Iedere markt wordt bepaald door vraag- en aanbod, zo ook de markt van VVO’s. Sinds het begin in 2014 is het onafhankelijke platform fosfaat.nu een duidelijke graadmeter van de markt. Vrijwel alle vraag- en aanbod komt hier bij elkaar. Prijs is absoluut leidend, een verkoper kan alleen iets kwijt tegen de scherpste prijs. Om deze reden ligt er altijd een prijsdrukkend effect op de markt. Door krapte in het aanbod gaat de prijs omhoog, door concurrentie van aanbieders gaat de prijs (vrijwel altijd) weer naar beneden.
Markt
Over afgelopen 5 jaar, waren de prijzen nog nooit zo laag als dit jaar. Door voldoende aanbod en het prijsdrukkende effect van Fosfaat.nu, zijn de prijzen alleen maar lager geworden. Door de lage prijzen was er tot 15 december behoorlijk meer afgesloten dan het jaar daarvoor. (Althans, op ons platform). Dit heeft er waarschijnlijk in combinatie met iets minder beschikbaarheid van VVO’s voor gezorgd dat er deze week behoorlijk krapte is ontstaan. In eerste instantie was daar op Fosfaat.nu weinig van te zien, want daar speelt vooral de laagste prijs en de concurrentie tussen de handelaren. Pas wanneer alle handelaren helemaal uitverkocht zijn en geen nieuwe kilogrammen meer kunnen krijgen, gaat plotseling het aanbod er vanaf en vliegt de prijs omhoog.
Vervolgens zorgt de hogere prijs weer voor wat anders. Veel intermediairs en exporteurs kunnen door wat extra boekhouden meer VVO’s maken. Hiervoor moeten ze iedere kilogram fosfaat van een veehouder koppelen aan een kilogram export. In eerste instantie (bij lage prijzen) gebeurt dit niet bij hele kleine hoeveelheden. Naar mate de prijzen hoger worden, loont het om hier meer tijd in te steken, en komen er weer extra kilogrammen beschikbaar. Zo komt het dus dat na iedere prijsverhoging, er weer nieuwe kilogrammen op de markt komen.
Hoe de handel de laatste week van het jaar gaat verlopen is ontzettend moeilijk te voorspellen. Er komen mondjesmaat weer nieuwe kilogrammen op de markt, en door de concurrentie onder de handelaren zakt de prijs ook alweer heel iets. Als we de exporteurs moeten geloven, zijn er dit jaar toch behoorlijk minder VVO’s gemaakt. Als er toch nog een behoorlijke hoeveelheid boeren is die hun VVO tussen kerst en nieuwjaar willen afsluiten, kan de markt ook nog krapper worden en is een verdere prijsstijging niet uit te sluiten.
Verwerking
VVO’s worden voornamelijk gemaakt door verwerkers en exporteurs van mest. Op meerdere manieren kunnen ze verwerking of export koppelen aan dierlijke mest die bij veehouders vandaan komt. Op deze manier verwerkt de veehouder meer dan wettelijk nodig is, en zo ontstaat een VVO.
De laatste twee jaar is een stijgende lijn te zien in het aantal geëxporteerde en verwerkte kilogrammen fosfaat. Er is een dalende lijn te zien in de veebezetting, en de percentages voor mestverwerking stijgen niet verder. Deze getallen zijn openbaar beschikbaar bij het CBS en de RVO. In eerste instantie is de algemene gedachte: ‘meer export en minder vee, dan moeten de VVO’s wel goedkoper worden’. Dit is echter ingewikkelder. Er komt minder dierlijke mest op de markt. Veehouders en varkenshouders merken dat, zien de prijzen langzaam zakken en stellen het afvoeren van mest uit. Verder wordt er ook veel minder op bedrijfsniveau gescheiden met mobiele decanters waardoor er minder dikke fractie is. De export van fosfaat komt in steeds grotere mate uit digestaat en minder uit onverwerkte mest. Hoewel de export kilogrammen stijgen, worden de mogelijkheden voor het koppelen aan dierlijke mest minder, waardoor ook het aanbod VVO’s onder druk kan komen te staan. Verder zien we ook dat varkenshouders die vorig jaar VVO’s aan ons verkochten, die na het scheiden van mest vrij kwamen, nu juist VVO’s bij ons kopen omdat ze geen mest hebben gescheiden.